Λίγο πριν φύγει το προηγούμενο έτος πολλές συζητήσεις και αμέτρητα ερωτηματολόγια στις εφημερίδες υπήρχαν για το ποιο πρόσωπο ή ποιο γεγονός είχε τη μεγαλύτερη επιρροή το 2009.
Αλλά δεν πρέπει να υπάρχει αμφιβολία για το ποια λέξη κέρδισε το βραβείο για το πιο σημαντικό επίθετο.
Το 2009 ήταν το έτος κατά το οποίο η λέξη «παγκόσμια» (global) σάρωσε όλους τους άλλους όρους στο πολιτικό λεξικό.
Υπήρχαν «παγκόσμιες κρίσεις» και «παγκόσμιες προκλήσεις», που λογικά οδηγούν μόνο σε "παγκόσμιες λύσεις" για τις οποίες είναι αναγκαίες οι "παγκόσμιες συμφωνίες».
Ο Γκόρντον Μπράουν πρότεινε πράγματι κάτι που ονομάζεται «παγκόσμια συμμαχία» για την αντιμετώπιση της κλιματικής αλλαγής. (Θα μπορούσε αυτό να είναι μια συμμαχία εναντίον του Άξονα των Εξωγήινων;)
Ορισμένα από αυτές τις φράσεις ήταν πιο πολύ αερολογήματα: όπως όταν ακούστηκε από τον Gordon Brown, η λέξη «παγκόσμια», όπως στο "παγκόσμια οικονομική κρίση", αυτό σήμαινε: «Δεν είναι δικό μου λάθος!". Στο βαθμό που η λέξη είχε μία κατανοητή έννοια, είχε επίσης πολιτικές προεκτάσεις οι οποίες ελάχιστα εξετάστηκαν από αυτούς που την υιοθέτησαν. Η απλή άρθρωση τέτοιων φράσεων έγινε δεκτή σαρώνοντας κάθε σκέψη για το τι υποτίθεται κάποτε αποτελούσε την πιο βασική αρχή της σύγχρονης δημοκρατίας: ότι οι εκλεγμένες εθνικές κυβερνήσεις είναι υπεύθυνες για τον ίδιο τον λαό τους - ότι το δικαίωμα να κυβερνάς απορρέει από τη συγκατάθεση του εκλογικού σώματος .
Η επικίνδυνη ιδέα ότι η δημοκρατική λογοδοσία των εθνικών κυβερνήσεων θα πρέπει απλά να καταργηθεί προς όφελος των «διεθνών συμφωνιών» που επιτεύχθηκαν μετά από διαπραγματεύσεις και κλειστές συζητήσεις ηγετών του κόσμου, ποτέ από όσο θυμάμαι, δεν εισήλθε στην αρένα της δημόσιας συζήτησης. Εκτός από τις Ηνωμένες Πολιτείες, όπου κατέληξε να γίνει ένα πολύ αμφιλεγόμενο θέμα συζήτησης, οι ΗΠΑ εξακολουθούν να κατέχουν σταθερά την ιδέα του 18ου αιώνα, ότι η εξουσία θα πρέπει να ασκείται με τη βούληση του λαού.
Επίσης, δεν δόθηκε πολύ προσοχή στο λογικό συμπέρασμα που προκύπτει από όλα αυτά τα μεγαλεπήβολα λόγια που μιλάνε για μία «παγκόσμια συναίνεση» σαν να είναι αναμφισβήτητα επιθυμητή: εάν δεν υπάρχει από τον λαό συγκατάθεση για την έγκριση υπερεθνικών "νομικά δεσμευτικών συμφωνιών", τι θα συμβεί με τους διαφωνούντες που δεν θα έκαναν δεκτές τις δεσμεύσεις αυτές (για την κλιματική αλλαγή, για παράδειγμα), όταν δεν θα υπήρχε δυνατότητα να φύγουν σε άλλη χώρα σε ένδειξη διαμαρτυρίας;
Θα μπορούσε αυτό να θεωρηθεί ως η εμφάνιση παγκόσμιας κυβέρνησης; Και θα είχε εξουσίες αστυνόμευσης και επιβολής αντικαθιστώντας έτσι την αρχή των εκλεγμένων εθνικών κυβερνήσεων; Στην πραγματικότητα, αυτό θα ήταν το περίφημο «δημοκρατικό έλλειμμα» της Ευρωπαϊκής Ένωσης σε μία αυξημένη πλανητική κλίμακα. Και αν το μοντέλο της ΕΕ είναι κάτι να περνάει, τότε οι οργανισμοί της παγκόσμιας αρχής θα οδηγήσουν στο να παραδοθούν τεράστιες εξουσίες σε μη εκλεγμένους αξιωματούχους. Ξεχάστε την λίγο ενοχλητική ευρω-γραφειοκρατία: καλώς ήλθατε στην εποχή της παγκοσμιο-γραφειοκρατίας, όπου κυριολεκτικά, δεν θα μπορείς να ξεφύγεις.
Αλλά, ίσως να πει κάποιος, πάντως όσο και τρομερές να είναι οι πολιτικές συνέπειες, σίγουρα υπάρχει κάτι σε αυτή την εμμονή με τα παγκόσμια διλήμματα.
Η Οικονομία βασίζεται τώρα σε μια παγκόσμια αγορά, και αν ο πλανήτης αντιμετωπίζει πραγματικά ανθρωπογενή κλιματική κρίση, τότε και αυτό είναι ένα πρόβλημα που ξεπερνά τα εθνικά σύνορα. Σίγουρα, αν τα προβλήματα μας είναι οικουμενικά, πρέπει και οι λύσεις να είναι οικουμενικές.
Λοιπόν, ναι και όχι. Αποκαλώντας ένα πρόβλημα «παγκόσμιο» αυτό σημαίνει τρία διαφορετικά πράγματα: ότι αυτό είναι αποτέλεσμα των ενεργειών των ανθρώπων σε διάφορες χώρες. Ότι αυτές οι δραστηριότητες επηρεάζουν τις ζωές όλων των ανθρώπων στον κόσμο. Και ότι η θεραπεία πρέπει να περιλαμβάνει λίγο πολύ πανομοιότυπες απαντήσεις ή διορθώσεις σε αυτές τις ενέργειες. Αυτές οι χωριστές θέσεις, οποιαδήποτε από τις οποίες μπορεί να είναι αλήθεια, αλλά όχι απαραίτητα και οι υπόλοιπες. Η τραπεζική κρίση είχε ασφαλώς τις ρίζες της στον διεθνή χαρακτήρα της οικονομίας, αλλά ο τρόπος που αυτή επέδρασε σε χώρες και λαούς ποικίλλει σημαντικά ανάλογα με τις διαφορές που υπάρχουν στις εσωτερικές ρυθμίσεις κάθε χώρας. Η Βρετανία υπέφερε ιδιαίτερα λόγω του εθισμού της στο δημόσιο και ιδιωτικό χρέος, ενώ η Αυστραλία γλίτωσε χωρίς πολλές απώλειες.
Ότι ένα πρόβλημα είναι διεθνές στις ρίζες του, δεν σημαίνει απαραίτητα ότι η λύση πρέπει να συνεπάγεται τη σφυρηλάτηση από μια ενιαία παγκόσμια συνταγή: στην πραγματικότητα, δεδομένων των διαφορών ως προς τις επιπτώσεις και τις συνέπειες για τις μεμονωμένες χώρες, η προσπάθεια να γίνει μία τέτοια σφυρηλάτηση μπορεί να είναι μία τεράστια σπατάλη χρόνου και πόρων που θα μπορούσαν να αξιοποιηθούν καλύτερα με τη χάραξη των εθνικών μέσων. Η Γαλλία και η Γερμανία φαίνεται να τράβηξαν τον εαυτό τους έξω από την ύφεση τα τελευταία χρόνια, ενώ η Βρετανία όχι. Οι διακυμάνσεις αυτές δεν οφείλουν σχεδόν τίποτα στις πομπώδεις, παραφουσκωμένες προσπάθειες να βρεθούν λύσεις σε παγκόσμιο επίπεδο: έχουν σε μεγάλο βαθμό να κάνουν με μεμονωμένες χώρες, που κάτω από την πίεση της λογοδοσίας στο λαό, κάνουν ό, τι αποφασίζουν ότι είναι καλύτερο για τον δικό τους λαό.
Αυτό δεν είναι αυτό που ο κ. Μπράουν καλεί "το στενό ατομικό συμφέρον", ή η σκληρότητα για τον "ζητιάνο γείτονά μου". Είναι η σωστή επιχειρηματική των εκλεγμένων εθνικών ηγετών να πάρουν τις αποφάσεις που είναι κατάλληλες για τις συνθήκες του δικού τους πληθυσμού. Είναι επίσης δίκαιο και σωστό ότι οι αρχηγοί των εθνών αρνούνται να υπογράψουν «νομικά δεσμευτικές» παγκόσμιες συμφωνίες που θα ήταν εις βάρος του ίδιου του λαού τους. Η αντίσταση των αναπτυσσόμενων χωρών σε ένα σύμφωνο για την κλιματική αλλαγή που θα μπορούσε να τους στερεί το είδος της οικονομικής ανάπτυξης και μαζικής ευημερίας που έχουν συνηθίσει να έχουν οι προηγμένες χώρες δεν είναι ανόητος εγωισμός: είναι η πρέπουσα φροντίδα για την ευημερία των πολιτών τους.
Η λέξη "παγκόσμια" ("global") έχει λάβει μία ιερή χροιά. Κάθε δράση που αναλαμβάνεται στο όνομά αυτό είναι οπωσδήποτε εκ φύσεως ενάρετη, ενώ οι αποφάσεις των μεμονωμένων χωρών είναι κατ 'ανάγκη "στενές" και ιδιοτελείς. Ούτε είναι η εποχή μας τόσο εντελώς αντίθετη με τις προηγούμενες, εξαιτίας όλης αυτής της τεχνολογικής πολυπλοκότητας του. Πάντοτε χρειαζόμασταν πολυμερείς συμφωνίες, είτε για το εμπόριο, είτε για το οργανωμένο έγκλημα, είτε για τους ελέγχους στα σύνορα, είτε για αμοιβαία άμυνα.
Αν οι επιπτώσεις της συμπεριφοράς μας για την ανθρωπότητα στο σύνολό της είναι πολύ μεγαλύτερες και ταχύτερες από ποτέ τότε θα πρέπει να βρούμε τρόπους να το αντιμετωπίσουμε με τέτοιο τρόπο που δεν θα χρειαστεί να θυσιαστεί η πιο φωτισμένη μορφή διακυβέρνησης που έχει υπάρξει (εννοεί τις δημοκρατικά εκλεγμένες κυβερνήσεις). Υπάρχει μία μυρωδιά ολοκληρωτισμού για αυτή τη νέα θεολογία, στην οποία οι κίνδυνοι περιγράφονται με τόσο ‘κοσμικούς’ όρους που όποια άλλη άποψη θα πρέπει να φύγει. Η Παγκοσμιοποίηση ("Globalism") είναι μια άλλη μορφή του διεθνισμού που αποτελεί βασική πεποίθηση της Αριστεράς: μια δέσμευση για την τάξη και όχι για την χώρα φαινόταν σαν ένα θαυμάσιο αντίδοτο για το "αίμα και χώμα" του εθνικισμού που έφερε στο προσκήνιο τον φασισμό.
Το έθνος-κράτος δεν έχει ακόμα ανακάμψει από το κακό όνομα που απέκτησε τον περασμένο αιώνα, ως ο πρόγονος των παγκοσμίων πολέμων. Αλλά αν είναι να πεταχτεί στο σκουπιδοτενεκέ της ιστορίας, θα πρέπει στη συνέχεια έλθουμε με νέους μηχανισμούς για να μπορέσουν οι άνθρωποι να έχουν λόγο στον τρόπο με τον οποίο κυβερνώνται. Ίσως αυτό θα μπορούσε να είναι η παγκόσμια πρόκληση του επόμενου έτους.
ΚΟΚΚΙΝΟΣ ΟΥΡΑΝΟΣ / Πηγή: http://www.telegraph.co.uk/ (Άρθρο της Janet Daley)
Αναρτήσεις
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου